Chăm Sóc Đàn Guitar Tại Các Nước Nhiệt Đới Nóng Ẩm

14, October, 2020

Độ ẩm ảnh hưởng đến đàn guitar

Đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Nghe có vẻ quen?

Nhiều sản phẩm được dán nhãn với dòng chữ trên, và không có gì ngạc nhiên khi chúng ta không lưu tâm đến điều đó cho lắm. Nhưng hãy thật sự chú ý khi đó là guitar. Chúng ta đã chi khoản phí lớn cho cây đàn giá trị thì không có lý nào lại không giữ gìn cây đàn thật lâu.

Nếu bạn đã trải nghiệm qua guitar acoustic cũ kỹ, bị bỏ mặc trong thời gian dài, bạn sẽ thấy action của cây đàn cao và cảm giác đàn không tốt, thì rất có thể lý do là độ ẩm đã làm ảnh hưởng đến chất lượng đàn.

Tại khu vực Đông Nam Á này, vùng nhiệt đới ẩm quanh năm, chúng ta phải chăm sóc đặc biệt hơn nữa cho cây đàn để luôn có ngoại hình và âm thanh tốt nhất. Với độ ẩm ở đây thường dao động trong khoảng 70% -90%, mức độ ẩm này tồn tại trong cả các căn phòng và tủ quần áo, và đây không phải nơi dành cho guitar. Hư hại do độ ẩm thật sự là vấn đề nan giải, và chi phí phục hồi cũng không hề “dễ thở”.

May thay, chúng ta là người có thể thay đổi kết quả của trận chiến, và bạn có thể làm nhiều điều để gìn giữ cây đàn luôn trong tình trạng tốt nhất.

James chia sẻ về cách chăm sóc đàn trong môi trường có độ ẩm cao.

Chúng tôi đã trao đổi với James, kỹ thuật viên / thợ làm đàn guitar lâu năm tại Well Played Gear, người đã tận mắt chứng kiến và sửa chữa nhiều cây đàn bị hư hỏng do độ ẩm gây ra. Sau đây là lời khuyên từ James:

Tại sao độ ẩm lại ảnh hưởng đến guitar?

Guitar được chế tác trong môi trường được kiểm soát thì điều kiện cất giữ gỗ làm đàn cũng tương tự. Nhiều chuyên gia như tại Taylor cho biết độ ẩm lý tưởng là 45-55%, nhưng 40-60% cũng có thể chấp nhận được. Lý do cần điều chỉnh độ ẩm là khi gỗ quá ẩm, việc dán gỗ trở nên khó khăn hơn. Và nếu môi trường quá khô, thiếu độ ẩm cũng vậy – gỗ sẽ bị cong vênh và nứt nẻ.

Ở khí hậu nhiệt đới, độ ẩm cao quanh năm. Nhưng những người bạn của chúng ta, những người sinh sống tại khu vực có đủ bốn mùa cũng không tránh khỏi những vấn đề này. Vào mùa đông, khí hậu khô, đàn cũng cần được cấp ẩm, và khi trời bắt đầu nóng ẩm vào mùa hè, đàn lại cần được hút ẩm.

Môi trường tốt nhất dành cho guitar nên có độ ẩm trong khoảng 40-50%. Đó cũng là môi trường cây đàn được tạo ra.

Môi trường hoàn hảo là 45%

Dấu hiệu nào cho thấy cây đàn bị ẩm?

Chúng ta để đàn của mình tiếp xúc với môi trường liên tục, khi di chuyển từ nhà đến điểm diễn, đặt trong cốp ô tô hoặc ngăn đựng hành lý xách tay trên máy bay – chức năng của đàn là để chơi. Nhưng khi cất giữ guitar trong case thì không đồng nghĩa với việc cây đàn đã an toàn.

Các dấu hiệu nhận biết guitar acoustic bị hư hại do độ ẩm có thể gặp các tình trạng sau:

1. Phồng rộp dưới phần ngựa đàn

Mặt đàn acoustic bị phồng rộp

Độ ẩm cao ở mặt và lưng đàn sẽ dẫn đến việc gỗ bị phồng rộp sau ngựa đàn. Khi mặt đàn nhô cao, action của cây đàn sẽ cao bất thường, ảnh hưởng đến việc chơi đàn trở nên khó khăn hơn. Phần phồng rộp có thể khiến các góc ngựa bị bong ra.

2. Các khớp dán sẽ bị bung hở

Mặt đàn bị phồng rộp dẫn đến các khớp dán trên ngựa bị hở.

Keo dán kết dính các khớp nối sẽ có thể bị hở, ảnh hưởng tính toàn vẹn của cấu trúc đàn. Âm thanh không còn sáng, rõ.

3. Phím và lược đàn bị co lại

Phím đàn bị co lại do gỗ mặt cần bị giãn ra.

Phím đàn không bằng với cạnh mặt cần. Mặt cần bị giãn ra do độ ẩm cao. Độ ẩm cao cũng dẫn đến phím đàn và thành phần kim loại bị oxi hoá dần.

4. Đường nối giữa thân đàn bị nứt

Các dấu hiệu đầu tiên của việc này thường xảy ra khi lớp phủ đàn bắt đầu có những vết nức và ảnh hưởng dần đến vị trí trung tâm.

Độ ẩm cao có gây ảnh hưởng tương tự đến guitar electric?

Không như guitar acoustic, guitar electric solid-body được làm từ các lớp gỗ dày, chắc. Ngay cả guitar electric hollow-body như Gibson ES-330 sử dụng lớp gỗ dày hơn làm mặt đàn so với đàn acoustic. Do vậy, thân đàn electric sẽ không dễ bị độ ẩm làm ảnh hưởng như guitar acoustic, nhưng việc bảo quản đúng cách vẫn rất quan trọng. Các bộ phận khác của cây đàn như mặt cần và các phần bằng kim loại có thể bị oxi hoá vì độ ẩm vượt ngưỡng.

Những việc KHÔNG nên làm

Bỏ mặc cây đàn! Đặt cây đàn trong phòng ngủ hoặc kho trữ đồ, để cây đàn tiếp xúc nhiều với môi trường ẩm dù cây đàn ở trong case hoặc không. Hãy giữ cây đàn tránh xa cửa sổ, khu vực ấm và ẩm.

Khi di chuyển cùng cây đàn, đừng đặt đàn trong cốp xe quá lâu.

Một số người cho rằng chỉ cần cất giữ đàn trong phòng có điều hoà. Không may là điều hoà không thật sự duy trì độ ẩm ở mức ổn định, và rất ít người trong chúng ta mở điều hoà 24/24.

Những việc cần làm khi guitar trong môi trường ẩm

Mục tiêu đầu tiên là bảo quản guitar trong môi trường có độ ẩm được kiểm soát và duy trì ở mức 40-60%. Có vài cách để thực hiện.

Nếu bạn cất giữ đàn trong phòng ngủ, thì điều tốt nhất bạn có thể làm là khử ẩm không gian phòng. Máy hút ẩm phòng hiện có trên thị trường với nhiều kích thước lớn nhỏ, và có cả máy xách tay. Phụ thuộc vào diện tích phòng để sắm cho mình một máy thích hợp với nhu cầu.

Ngay cả khi có máy hút ẩm, tốt nhất bạn nên biết rõ chỉ số độ ẩm phòng, vì độ ẩm có thể dao động trong ngày khi cửa phòng đóng mở. Có nhiều cảm biến giúp theo dõi cả độ.

Giải pháp hiệu quả dành cho những ai không muốn chi khoản phí lớn.
Máy hút ẩm phòng không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt, đặc biệt khi bạn cần di chuyển. Chất hút ẩm để hút ẩm cho guitar luôn sẵn sàng và có giá thành hợp lý, nhỏ gọn vừa vặn trong case đàn.

D’Addario PW-HPK-01 Auto Humidity Control System sử dụng than tre để hút ẩm trong case đàn.

Sử dụng đơn giản – chỉ cần đặt gói vào case đàn. Gói hút ẩm sẽ hoạt động tốt hơn trong hardcase, và bạn chỉ cần thay gói mới theo hướng dẫn từ nhà sản xuất . Đặt vào case, đóng nắp và hãy để than tre thể hiện chức năng của mình.

Nhược điểm của các gói hút ẩm là bạn sẽ cần mỗi gói cho mỗi case, số lượng gói sẽ tăng tỷ lệ thuận với số lượng guitar bạn có!

Cũng như trong phòng, bạn không nên đoán chừng độ ẩm trong case. Có nhiều máy đo độ ẩm đặt vừa trong case và một số máy đo khác còn có chức năng thông báo trên điện thoại khi độ ẩm vượt mức cho phép.